Toen Sasja Walstra (Haarlem, 20 maart 1993) besloot om vlak voor de zomer van 2024 voor de liefde naar Barcelona te verhuizen, leek haar toekomst als docent Nederlands onzeker. Hoe kon ze immers haar passie voor zowel de Nederlandse taal als lesgeven combineren met een leven in Spanje? Maar wat voor Walstra aanvankelijk als een sprong in het diepe aanvoelde, veranderde al snel in een unieke kans: haar werk als docent voortzetten door online Nederlands te geven aan leerlingen die overal ter wereld wonen. En dat vanuit haar nieuwe thuis in Barcelona. “Toen ik voor het eerst sprak met mijn vriend over een eventuele verhuizing naar Barcelona, had ik niet gedacht dat ik mijn werk kon blijven uitoefenen. Docent Nederlands in Barcelona, zie je het voor je?”

Het was de zomer van 2005. Walstra ging naar het Mendelcollege in Haarlem, een middelbare school gevestigd in het noorden van de Spaarnestad, nabij het honkbalstadion. De school situeert zich vlak langs de N208, een niet-autosnelweg die desondanks bekendstaat als een drukke forenzenroute. Op het Mendel – waar ook ooit Paul Witteman en Ruud Gullit in de schoolbanken zaten – ontwikkelde Walstra al snel een sterke affiniteit met talen. Hoewel Nederlands bij uitstek haar favoriete vak was, dreef haar nieuwsgierigheid haar ook naar de klassieke talen Grieks en Latijn. Welnu, dat Walstra later iets met taal zou gaan doen, stond al zo’n vijftien jaar geleden buiten kijf. De Haarlemse wilde journalist worden en dus ontvouwde zich het plan om journalistiek te studeren: in Nederland een hbo-opleiding. Het vwo-diploma was om die reden niet langer meer het doel. Daarom volgde een overstap naar de havo. In 2011, nadat zij de Mendeltuin voor altijd in haar hart had gesloten, startte zij met hbo-Journalistiek.

Walstra werkte vervolgens jarenlang in de journalistiek, maar besloot op een dag toch haar hart te volgen richting de neerlandistiek. De Haarlemse, die al sinds haar studententijd in Amsterdam woonde, begon als 27-jarige zij-instromer een opleiding tot docent Nederlands bij het NCOI. Enkele jaren gaf Walstra Nederlands op het Luzac, op Xplore – een school in Amsterdam die via het Agora-concept werkt – en op de Tio Business School. In de tussentijd vond Walstra de liefde van haar leven in de Catalaan Miki, die zij via het varen door de Amsterdamse grachten met gemeenschappelijke vrienden leerde kennen. Dat men voor ware liefde daadwerkelijk bereid kan zijn om alles achter te laten en te verhuizen, blijkt dus wel.

Lunchroom
Dat was toen. Nu werkt Walstra als freelancer in Barcelona voor World Wide Juf, een onderwijsinstelling die persoonlijk afstandsonderwijs biedt aan Nederlandse leerlingen die in het buitenland wonen. Iets wat zij enkele maanden voor haar vertrek misschien niet had durven dromen. Walstra hield voor haar verhuizing op meerdere lijstjes bij wat zij in de tweede stad van Spanje voor werk kon doen. Daarop prijkten ideeën als haar carrière in de journalistiek nieuw leven inblazen en lesmethodes schrijven voor het vak Nederlands. Walstra gooide bovendien een lijntje uit naar de universiteit van Barcelona, waar het mogelijk is om Nederlands te studeren, maar kreeg nul op het rekest. Walstra vertelt: “In het ergste geval was ik zelfs bereid om tijdelijk in een lunchroom te werken, zodat ik de taal onder de knie zou krijgen.” Maar opeens diende zich een kans aan die haar plannen een nieuwe richting gaf. Stichting NOB (Nederlands Onderwijs in het Buitenland) plaatste op haar website een vacature bij World Wide Juf voor online docent Nederlands. “Ik had een alert aanstaan en zag toen een vacature voorbij komen bij World Wide Juf.” Walstra klom direct in de pen om een brief te schrijven. Niet veel later kon zij haar eerste online Nederlandse lessen al gaan geven.

Één op één les
Deze lessen geeft Walstra vaak één op één en volledig afgestemd op het niveau van de leerling, vanuit een kamer in haar huis in Barcelona. Dat is toch wat anders dan de klassieke onderwijssfeer en setting die zij in Nederland gewend was. “Het grootste verschil voor mijzelf is dat ik nu de hele dag stil zit. Normaal gesproken loop ik van lokaal naar lokaal, of even naar de personeelskamer voor een kop koffie. Dat zit er nu niet bij.” Ook dacht Walstra op voorhand dat één op één digitaal lesgeven veel intensiever zou zijn dan zij gewend was. Dit valt gelukkig enigszins mee. “Ik krijg er ook veel energie van. Ik probeer in mijn lessen wel echt de interactie aan te gaan met mijn leerlingen door spelletjes te spelen, filmpjes te laten zien en ze veel vragen te stellen om ze goed bij de les te houden.” Maar al dat stilzitten, is dat niet ongezond? “Tsja, dan heb ik het niet eens gehad over het fietsen naar werk, wat nu niet meer hoeft. Dus ja, je kan je voorstellen dat er wat kilootjes zijn bijgekomen. Dat komt natuurlijk niet door de lekkere tapas...”

Niveaus en leerlingen
Van mavo tot en met vwo geeft Walstra les aan leerlingen van 12 tot en met 18 jaar oud. Daarnaast doceert ze momenteel ook aan MBO-studenten, van wie de leeftijden variëren van 18 tot en met 60 jaar. Walstra is tevens de docent Nederlands van enkele leerlingen die het IB-programma volgen. IB, International Baccalaureate, bestaat uit MYP (Middle Years Programme) en DP (Diploma Programme). MYP is een vijfjarig programma, bedoeld voor 11 tot en met 16-jarigen; DP is een tweejarig programma en bestemd voor 16 tot en met 19-jarigen. “Dit is helemaal afgestemd op de behoeften van de leerlingen, maar ook op de eisen van de school. Hiervoor is dus ook veel overleg nodig met de language-coördinatoren van internationale scholen.” Na het afronden van het DP kunnen studenten studeren aan de universiteit, waarmee het dus gelijkstaat aan het Nederlandse vwo.

Walstra maakt in haar online lessen gebruik van verschillende methoden die op reguliere Nederlandse middelbare scholen ook worden gehanteerd: Talent, Dautzenberg en Laagland. Op een jaarplanning is precies aangegeven wat in de lessen besproken en behandeld moet worden. Daar horen vanzelfsprekend ook toetsen en oudergesprekken bij. “We toetsen de verschillende vaardigheden van het vak Nederlands. De toetsen worden afgenomen door middel van scherm delen. De leerling maakt dan de toets in een gedeeld document.”

Soms geeft de kersverse inwoner van Barcelona les aan een leerling die wel 11.000 kilometer verderop in Singapore woont. Ook heeft ze leerlingen uit landen als Dubai, Oman en Armenië. “Ik geef bovendien les aan leerlingen die nog nooit in Nederland hebben gewoond, maar ze hebben wel de Nederlandse identiteit en Nederlands is wel hun moedertaal. Dat is heel interessant, want cultuur is moeilijk mee te geven als je niet in het land hebt gewoond.”
  
Het Spaanse ritme
Het leven van Walstra onder de Spaanse zon klinkt als een feestje. Half oktober is het in Barcelona nog 24 graden, terwijl bij Nederlandse huishoudens dan de kachel aangaat. Maar soms is het voor Walstra toch ook echt even doorbijten. Zo kent zij werkdagen waarop ze van 09:00 uur tot 19:00 uur lesgeeft. Op andere dagen komt het voor dat zij alleen in de middag lesgeeft. Dan start ze de ochtend met een wandeling door de stad of een sportlesje. Normaliter heeft ze dagelijks een lunchpauze van een uur. “Dat past goed in het Spaanse ritme, aangezien dit de belangrijkste maaltijd is op een dag. Hier nemen we ook echt de tijd voor: niet even snel eten achter je computer, maar het liefst buiten op het terras genieten van de maaltijd.” Walstra’s vriend is ook freelancer, waardoor het voorkomt dat ze beiden doordeweeks vrije uren hebben om naar het strand te gaan of te hiken in de bergen. Daar staat tegenover dat er soms ook in het weekend of in de avond gewerkt moet worden. “Voor het Spaanse ritme komt dat goed uit, want avondeten doen we meestal pas rond 22 uur.”  

Toekomst
Online lesgeven biedt Walstra veel vrijheid. Als ze nu naar Nederland wil om vrienden of familie op te zoeken, hoeft ze geen vakantiedagen op te nemen en kan zij vanuit Nederland werken. In de toekomst hoopt de geboren Haarlemse fysiek lesgeven op een school te combineren met online lesgeven. Maar een andere combinatie is ook niet ondenkbaar: haar passie voor schrijven combineren met haar passie voor onderwijs. Dan wil Walstra schrijven aan een nieuwe methode voor het vak Nederlands. “Maar er moet maar net een positie vrijkomen en die is er nog niet helaas. Mocht die er wel komen, houd ik me zeker aanbevolen.”